MCHC, yani ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu tam kan analizlerinde yer alan bir kıymettir. Bu paha kanınızdaki her bir kırmızı kan hücresinin yani alyuvarlarınızın içindeki hemoglobin konsantrasyonunu ölçmektedir. Hemoglobinlerin vazifesi ise bedeninizin her yerine ciğerlerinizden başlayarak gönderilen oksijen akışını sağlamaktır.
MCHC’nin bir başka açılımı ise ortalama korpüsküler hemoglobin konsantrasyonudur. Bu kıymet hemoglobinin hematokrite bölünmesiyle ölçülür. Hematokrit ise kırmızı kan hücrelerinin oluşturduğu hacmin toplam kan hacmine oranıdır. MCHC’nin yüksekliği hemolitik anemi, vitamin B ve folik asit eksikliğinden kaynaklanabilirken; MCHC’nin düşüklüğü ise demir eksikliği anemisi ve Akdeniz anemisi taşıyıcılığı üzere rahatsızlıklardan kaynaklanabilmektedir. Artık hepsine ayrıntılarıyla birlikte bakalım.
Kan analizlerinde karşılaştığımız MCHC kan kıymeti nedir, ne demek?
MCHC, ingilizce olarak “Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration” tabirinin kısaltmasıdır. Türkçeye “Ortalama Eritrosit Hemoglobin Konsantrasyonu” olarak çevrilebilir. Kan analizlerinde bu paha alyuvarların yani kırmızı kan hücrelerimizin içinde bulunan hemoglobinin yüzde olarak ortalama ölçüsünü hesaplayarak gösterir. Olağan MCHC’nin MCV, MCH ve RDW olarak kısaltılan alt parametreleri de bulunur. Bu alt parametreler kanımızdaki alyuvarların yapısal değişikliklerini ölçmektedir.
Peki MCHC’nin yüksek olması ne demek?
MCHC bedelinizin olağandan daha yüksek olması hiperkromi yani koyu kırmızı kan hücrelerinizin olduğunu gösterir. Bu test, testin alındığı vakte, mevsime hatta bireye nazaran değişkenlik gösterebilmektedir. Şayet hafif bir yükseklik ise klinik olarak önemsenmeyebilir. Çok bir yükseklik varsa tıbbi özgeçmişiniz, ailenizin tıbbi özgeçmişi ve öbür MCHC alt parametrelerinizin denetim edilmesi gerekmektedir. Bu usul bir durumda derhal en yakın hastanedeki doktora başvurmanızı öneririz.
MCHC yüksekliğinin nedenleri nelerdir?
- Hemolitik Anemi: MCHC yüksekliğinin en sık rastlanan nedenlerinden biridir. Bu hastalıkta kırmızı kan hücreleri yani alyuvarlar ömürleri bitmeden kendi kendine yıkıma uğrar. Kırmızı kan hücrelerinin dışından kopan modüller nedeniyle hücrenin biçimi ve yapısı değişime uğrar. İçindeki hemoglobin sıkışıp ağırlaşarak hücre olduğundan daha koyu görünür.
- Düşük B12 ve folat eksikliği: Bu durumda kırmızı kan hücresinin üretim istikrarı şaşmaktadır. Bu da hemoglobin yoğunluğunu etkilemektedir.
- Kalıtsal Sferositoz: Bu hastalıkta ise kırmızı kan hücreleri yani alyuvarlar doğal formunun yerine global bir yapıdadır. Bunun sebebi ise alyuvarların yapısındaki kimi proteinlerin eksikliğidir. Alyuvarlar bu yüzden parçalanır, boyutu küçülerek global bir hale gelir. Bu da konsantrasyonu yani MCHC yüksekliğini etkilemektedir.
MCHC yüksekliğine ne düzgün gelir?
- Nedeni hemolitik anemi yani kırmızı kan hücrelerinizin parçalanması ise buna sebebiyet veren şeyi bularak ona nazaran bir tedavi önerecektir.
- Eğer otoimmün bir biçimde hemolitik anemi iseniz size kortizon, bağışıklık sistemini baskılayacak ilaçlar, dalağın alınması yani splenektomi üzere tedaviler uygular.
- B12 ve folik asit eksikliğine bağlı bir durumsa ömür uzunluğu destek kullanmanız gerekmektedir. Kalıtsal sferositoz için ise tekrar dalağın alınması yani splenektomi uygulanmaktadır. Lakin bu tedavide kalıtsal sferositoz tam manasıyla tedavi edilemez. Yalnızca alyuvarlarınızın ömrünü arttırmaya yardımcı olur.
Doktorunuz MCHC yüksekliğinin nedenini öğrenecek halde tetkikler yaparak bu nedenlere nazaran tedavisini uygulamaya başlayacaktır.
MCHC düşüklüğü ne demek?
MCHC bedelinizin olağandan daha düşük olması hipokromi yani daha soluk renkte kırmızı kan hücrelerinizin olduğunu gösterir. Bu durum hemoglobinin az olduğunu tabir etmekle birlikte bedeninize gereken oksijen ulaşmadığından bunu ulaştırabilmek için kalp ve akciğerinizin olağandan daha fazla çalıştığı manasına gelir. Bu üslup bir durumda derhal en yakın hastanedeki doktora başvurmanızı öneririz.
MCHC düşüklüğünün nedenleri nelerdir?
- Demir eksikliği: MCHC düşüklüğünün en sık rastlanan nedenlerinden biri olan demir eksikliği hemoglobininizin daha az üretilmesine neden olur. Birebir vakitte bu duruma çölyak hastalığı da neden olabilir.
- Enfeksiyon: Bunun sebebi ise enfeksiyonun neden olduğu iltihabın hemoglobin üretimini azaltmasıdır. Enfeksiyon anında hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinde daha süratli azalır.
- Talasemi
- Sideroblastik Anemi: Bu rahatsızlıkta kemik iliği sağlıklı kırmızı kan hücresi üretimi yerine sideroblast denilen hücreleri üretmektedir.
MCHC düşüklüğüne ne güzel gelir?
- MCHC düşüklüğünün en bilindik nedenlerinden biri demir eksikliğidir. Hekiminizin önerdiği demir ilaçlarını yani desteklerini kullanmak âlâ gelebilir.
- Beslenme üslubunuzu sağlıklı ve istikrarlı bir hale getirmeyi ihmal etmeyin. Demir alımına yönelik bir diyet programı oluşturun.
- Doktorunuza C vitamini almak istediğinizi söyleyebilirsiniz zira C vitamini bedene alınan demirin emilimini sağlar. Lakin bu durumu tıbbi özgeçmişinize bakmasını söyleyerek uygun olup olmadığını sorun.
MCHC düşüklüğünün tedavi edilebilmesi için evvel buna neyin sebep olduğunu öğrenmek hedefiyle tetkikler yapılmalı akabinde bu rahatsızlığı giderebilecek tedaviler uygulamaya geçilmelidir. Kimi ilaçlarınızın da MCHC’yi düşürebileceğini unutmayın. Bu yüzden hekiminize başvurarak tıbbi özgeçmişiniz, ailenizin tıbbi özgeçmişini gözettirerek gerekli denetimleri yaptırın.
MCHC olağan – ülkü oranı kaç olmalı?
- Yetişkinler için MCHC kıymeti 33 – 36 g/dL aralığında olmalıdır.
- Yeni doğan bebekler için MCHC bedeli 30 – 36 g/dL aralığında olmalıdır.
- Çocuklar için MCHC kıymeti 31 – 37 g/dL aralığında olmalıdır.
MCHC’nin ölçüm ünitesi hastaneden hastaneye değişiklik gösterebilmektedir. Bu yüzden tahlilinizdeki pahanın ünitelerine dikkat ederek ya da gerekli ünite dönüşümlerini yaparak denetim etmenizi tavsiye ederiz.
Peki kan analizinde karşılaştığımız öbür pahalar MCV, RDW ve MCH nedir?
- MCV: ingilizce olarak “Mean corpuscular volume” cümlesinin kısaltmasıdır. Türkçeye ortalama alyuvar hacmi olarak çevirilebilir. Bu bedel kırmızı kan hücrelerimizin yani alyuvarlarımızın hali ile ilgilidir. Bize alyuvarlarımızın gerçek boyutuyla ilgili değerli bilgiler sağlar.
- RDW: ingilizce olarak “Red blood cell distribution width” cümlesinin kısaltmasıdır. Türkçeye alyuvar dağılım genişliği olarak çevirilebilir. Bu paha kırmızı kan hücrelerimizin yani alyuvarlarımızın boyut ve hacim olarak ne kadar çeşitli olduğunu ölçer.
- MCH: ingilizce olarak “Mean corpuscular hemoglobin” cümlesinin kısaltmasıdır. Türkçeye ortalama hemoglobin ölçüsü olarak çevirilebilir. Bu paha kırmızı kan hücrelerimizdeki yani alyuvarlarımızdaki hemoglobin ölçüsünü ölçer. MCHC ile ortasındaki fark ise MCHC’nin ortalama “yoğunlaşmış hemoglobin” ölçüsünü ölçmesidir.
Bugünkü içeriğimizde kan analizlerinde karşımıza çıkan MCHC nedir, olağan kıymeti kaç olmalı, düşüklüğü ve yüksekliği ne manaya gelir sorularını yanıtladık. Anlattıklarımız sırf bilgilendirme maksatlıdır. Tüm sıhhat hususlarında olduğu üzere MCHC bedeliniz hakkında da en hakikat ve size özel bilgiyi uzman bir tabipten almanız gerektiğini unutmayın.
